Phân tích nguyên nhân, chẩn đoán và giải pháp khắc phục độ chính xác gia công bất thường của máy CNC

[thietbithanglong]

Trong quá trình sản xuất, nhiều xưởng cơ khí gặp tình trạng độ chính xác gia công của máy CNC suy giảm hoặc không ổn định, gây sai lệch kích thước và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm. Điểm khó của sự cố này là nguyên nhân thường ẩn sâu, không dễ phát hiện nếu thiếu kinh nghiệm chẩn đoán hệ thống.

Nguyên nhân gây độ chính xác gia công bất thường
Theo kinh nghiệm thực tế, có 5 nhóm nguyên nhân chính thường gặp:

• Thứ nhất, đơn vị tiến dao (feed unit) bị chỉnh sửa hoặc thay đổi không đúng chuẩn, dẫn đến sai lệch hành trình gia công.
• Thứ hai, giá trị dịch gốc (zero offset) của các trục bị sai, khiến máy gia công lệch chuẩn so với tọa độ ban đầu.
• Thứ ba, khe hở đảo chiều trục (backlash) tăng bất thường, đặc biệt ở các máy đã vận hành lâu, gây sai số khi đổi chiều chuyển động.
• Thứ tư, trạng thái làm việc của động cơ và hệ servo không ổn định do lỗi điện, điều khiển hoặc nhiễu tín hiệu.
• Cuối cùng là hư hỏng cơ khí như vít me bi, ổ bi, khớp nối trục… Ngoài ra, lập trình gia công, lựa chọn dao cụ và yếu tố con người cũng có thể góp phần gây sai số.

Nguyên tắc chẩn đoán sự cố CNC
Để tránh xử lý sai hướng, việc chẩn đoán cần tuân theo các nguyên tắc cơ bản:

• Ngoài trước – trong sau: kiểm tra tổng thể bên ngoài trước khi can thiệp sâu vào bên trong.
• Cơ trước – điện sau: loại trừ hư hỏng cơ khí trước khi phân tích hệ điều khiển CNC.
• Tĩnh trước – động sau: kiểm tra khi máy ngắt điện, chỉ cấp nguồn khi đảm bảo an toàn.
• Đơn giản trước – phức tạp sau: xử lý các vấn đề dễ nhận diện trước để tránh che lấp lỗi chính.

Phương pháp chẩn đoán và khắc phục
Các phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Phương pháp trực quan: nhìn, nghe, hỏi, ngửi, sờ để phát hiện dấu hiệu bất thường như tiếng ồn, rung, mùi khét, nhiệt độ cao.
• Kiểm tra tham số: rà soát và hiệu chỉnh lại các tham số CNC bị mất hoặc sai lệch.
• Phương pháp cách ly: tách từng khối chức năng (CNC – servo – cơ khí) để xác định khu vực gây lỗi.
• Hoán đổi cùng loại: thay thế hoặc hoán đổi module, bo mạch tương đương để so sánh.
• Chạy chương trình thử: sử dụng G-code kiểm tra từng chức năng của máy.

>> Đừng bỏ lỡ các dòng máy cơ khí chất lượng cao tại CTCP Thương mại và sản xuất công nghiệp Thăng Long