Net Zero là gì?

[Tiên LÊ 19082002]

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở nên cấp bách, mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu sống còn đối với mọi quốc gia và doanh nghiệp. Net Zero hay Phát thải ròng bằng 0 nổi lên như một giải pháp chiến lược, định hướng cho các ngành công nghiệp chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới phát triển bền vững.

I. Net Zero là gì?​

1. Định nghĩa Net Zero​

Net Zero, hay Phát thải ròng bằng 0, là trạng thái cân bằng giữa lượng khí nhà kính thải ra và lượng khí nhà kính được loại bỏ khỏi khí quyển. Điều này không có nghĩa là doanh nghiệp phải loại bỏ hoàn toàn khí thải, mà tập trung vào việc giảm thiểu tối đa lượng phát thải và bù đắp lượng phát thải còn lại bằng các biện pháp hấp thụ khí nhà kính.

2. Nguồn gốc của khái niệm Net Zero là gì?​

Net Zero bắt nguồn từ các nỗ lực toàn cầu nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu.

II. Tại sao Net Zero quan trọng đối với ngành công nghiệp?​

---

1. Áp lực từ chính sách và quy định​

1.1. Tiêu chuẩn ESG (Environmental, Social, and Governance)
1.2. Thuế carbon
1.3. Trách nhiệm doanh nghiệp

2. Lợi ích về chi phí vận hành và năng suất​

Đầu tư vào Net Zero không chỉ là chi phí mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động và gia tăng lợi nhuận.
- Giảm chi phí năng lượng
- Tăng năng suất
- Giảm rủi ro pháp lý và tài chính

3. Hình ảnh thương hiệu và lợi thế cạnh tranh​

Trong thị trường cạnh tranh ngày nay, Net Zero trở thành một yếu tố quan trọng để doanh nghiệp tạo dựng sự khác biệt và thu hút khách hàng.
- Nâng cao hình ảnh thương hiệu
- Lợi thế cạnh tranh
- Thu hút đầu tư:

III. Phạm vi của Net Zero trong ngành công nghiệp​

---

1. Bao gồm CO2, CH4, N2O, HFCs,…​

• Carbon Dioxide (CO2)
• Methane (CH4)
• Nitrous Oxide (N2O)
• Hydrofluorocarbons (HFCs)
• Perfluorocarbons (PFCs)
• Sulfur Hexafluoride (SF6)
• Nitrogen Trifluoride (NF3)

2. Các nguồn phát thải trong nhà máy​

Trong nhà máy công nghiệp, các nguồn phát thải khí nhà kính chính bao gồm:
- Hệ thống sưởi ấm và làm mát (HVAC)
- Quy trình sản xuất
- Vận tải nội bộ
- Điện năng tiêu thụ
- Rò rỉ khí

3. Các giải pháp tối ưu hóa năng lượng giúp doanh nghiệp cắt giảm phát thải​

Để đạt được phát thải ròng bằng 0, doanh nghiệp cần tập trung vào việc tối ưu hóa năng lượng trong mọi hoạt động. Các giải pháp bao gồm: nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng, chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng các công nghệ sản xuất xanh hơn.

IV. Lộ trình đạt Net Zero trong nhà máy công nghiệp​

---

1. Đánh giá hiện trạng phát thải khí CO₂​

1.1. Các nguồn phát thải chính trong sản xuất công nghiệp
Bước đầu tiên trong lộ trình Net Zero là xác định rõ các nguồn phát thải khí nhà kính chính trong nhà máy. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính, xác định lượng phát thải từ các hoạt động sản xuất, năng lượng tiêu thụ, vận tải và các nguồn khác.
1.2. Cách đo lường carbon footprint (ISO 14064, GHG Protocol)
Để đo lường carbon footprint (dấu chân carbon), doanh nghiệp có thể áp dụng các tiêu chuẩn và phương pháp quốc tế như:

• ISO 14064
• GHG Protocol (Greenhouse Gas Protocol)

2. Giảm tiêu thụ năng lượng nhờ công nghệ hiệu suất cao​

2.1. Tại sao hiệu suất năng lượng là yếu tố quan trọng?
Hiệu suất năng lượng đóng vai trò then chốt trong lộ trình phát thải ròng bằng 0. Giảm tiêu thụ năng lượng không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành mà còn trực tiếp giảm lượng phát thải khí nhà kính, đặc biệt khi nguồn điện vẫn còn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
2.2. Tối ưu hệ thống HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning)

Hệ thống HVAC tiêu thụ lượng năng lượng đáng kể trong nhà máy công nghiệp. Tối ưu hóa hệ thống này là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để giảm phát thải.
- Điều hòa 3 chức năng (HVAC) giúp tối ưu nhiệt độ và giảm điện năng tiêu thụ:

Điều hòa 3 chiều, hay HVAC tích hợp, có khả năng sưởi ấm, làm mát và thông gió, giúp tối ưu hóa việc kiểm soát nhiệt độ và chất lượng không khí trong nhà máy. Công nghệ này thường sử dụng máy nén biến tần, cảm biến thông minh và hệ thống điều khiển tự động, giúp giảm đáng kể điện năng tiêu thụ so với các hệ thống HVAC truyền thống.
- Ứng dụng heat pump trong nhà máy:
Máy bơm nhiệt Heat pump là giải pháp thay thế hiệu quả cho nồi hơi truyền thống và hệ thống sưởi điện.
Thay thế nồi hơi truyền thống bằng heat pump giúp giảm đến 50% tiêu thụ điện
Tận dụng nhiệt thải để tái sử dụng, tăng hiệu quả năng lượng
2.3. Giải pháp quản lý thông minh cho tiêu thụ điện năng trong nhà máy
Hệ thống quản lý năng lượng thông minh (Smart Energy Management System - SEMS) sử dụng công nghệ IoT, AI và phân tích dữ liệu lớn để giám sát, kiểm soát và tối ưu hóa tiêu thụ điện năng trong toàn bộ nhà máy. SEMS có thể:
- Giám sát thời gian thực
- Phân tích dữ liệu
- Điều khiển tự động
- Báo cáo và cảnh báo

3. Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo​

- Sử dụng hệ thống điện mặt trời áp mái để giảm sự phụ thuộc vào điện lưới:
- Kết hợp heat pump với năng lượng tái tạo để tối ưu hiệu quả và giảm phát thải:

4. Bù trừ carbon (Carbon Offsetting) nếu cần thiết​

Đầu tư vào chứng chỉ carbon hoặc dự án trồng rừng

V. Thách thức và cách doanh nghiệp vượt qua khi thực hiện Net Zero​

---

1. Chi phí đầu tư ban đầu và lợi tức đầu tư (ROI)​

2. Cách tận dụng các chính sách ưu đãi về tài chính cho doanh nghiệp giảm phát thải​

Để khuyến khích doanh nghiệp thực hiện Net Zero emissions, chính phủ và các tổ chức tài chính đã và đang triển khai nhiều chính sách ưu đãi về tài chính:

- Ưu đãi thuế
- Hỗ trợ vốn vay
- Chương trình trợ cấp, hỗ trợ kỹ thuật:
- Cơ chế khuyến khích:
Doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu và tận dụng các chính sách ưu đãi này để giảm thiểu chi phí đầu tư và tăng tính khả thi về mặt kinh tế của các dự án Net Zero.

VI. Xu hướng Net Zero tại Việt Nam​

---

1. Các chính sách hỗ trợ của chính phủ Việt Nam​

Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu. Chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai nhiều chính sách và chương trình để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện mục tiêu này:
- Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu
- Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia (Quy hoạch điện VIII)
- Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
- Các cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo
- Phát triển thị trường carbon

2. Doanh nghiệp lớn nào đã cam kết Net Zero?​

- VinGroup: Cam kết đạt phát thải ròng bằng 0vào năm 2050, tập trung vào phát triển năng lượng tái tạo, giao thông điện và các giải pháp xanh khác.
- TH True Milk: Cam kết phát thải ròng bằng 0 trong nông nghiệp, tập trung vào giảm phát thải trong chăn nuôi và sử dụng năng lượng tái tạo.
- Các doanh nghiệp ngành thép, xi măng: Nhiều doanh nghiệp trong ngành công nghiệp nặng cũng đã bắt đầu nghiên cứu và triển khai các giải pháp giảm phát thải để hướng tới phát thải ròng bằng 0.

3. Cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất khi áp dụng công nghệ bền vững​

Xu hướng Net Zero mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam:
Tiếp cận thị trường quốc tế
Nâng cao năng lực cạnh tranh
Đón đầu xu hướng phát triển