Tiên LÊ 19082002
New member
I. Thuế Carbon là gì? Doanh nghiệp nào bị ảnh hưởng?
1. Định nghĩa
Thuế carbon hay carbon tax là một loại thuế môi trường được chính phủ các nước áp dụng, đánh trực tiếp vào lượng khí thải carbon dioxide (CO2) phát sinh từ quá trình sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ.
Mục tiêu chính của thuế carbon là hiện thực hóa chi phí xã hội ẩn của phát thải carbon. Nói cách khác, nó buộc các doanh nghiệp và người tiêu dùng phải trả tiền cho những tác động tiêu cực mà khí thải carbon gây ra cho môi trường và xã hội (ví dụ: biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, thiệt hại kinh tế do thiên tai...).
3. Những ngành bị ảnh hưởng nặng nhất
- Sản xuất công nghiệp:Các ngành công nghiệp nặng như thép, xi măng, hóa chất, phân bón, giấy, dệt may, da giày... thường có quy trình sản xuất tiêu thụ nhiều năng lượng và phát thải CO2 lớn. Thuế carbon sẽ làm tăng chi phí sản xuất của các ngành này. Theo IMF, các ngành năng lượng, vật liệu và tiện ích sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi thuế carbon.
- Năng lượng:
Ngành năng lượng, đặc biệt là các nhà máy nhiệt điện than, dầu khí, sẽ chịu tác động trực tiếp của thuế carbon do đốt nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện. Thuế carbon sẽ làm tăng giá thành sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch, khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo.
- Vận tải:
Ngành vận tải, đặc biệt là vận tải hàng hóa đường bộ, đường biển và hàng không, sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch và phát thải CO2 lớn. Thuế carbon sẽ làm tăng chi phí vận tải, ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa và dịch vụ.
- Xây dựng:
Ngành xây dựng cũng là một trong những ngành phát thải CO2 lớn, từ quá trình sản xuất vật liệu xây dựng (xi măng, thép, gạch...) đến vận hành công trình sau này. Thuế carbon sẽ tác động đến chi phí xây dựng và khuyến khích sử dụng vật liệu xây dựng xanh, công nghệ xây dựng tiết kiệm năng lượng.
II. Chính sách thuế Carbon tại Việt Nam & Thế giới
1. Việt Nam đã áp dụng thuế carbon chưa?
Tính đến thời điểm hiện tại (tháng 3/2025), Việt Nam vẫn chưa chính thức áp dụng thuế carbon. Tuy nhiên, việc xây dựng một cơ chế định giá carbon, bao gồm thuế carbon hoặc hệ thống giao dịch phát thải, đang là một ưu tiên trong chính sách phát triển kinh tế xanh và bền vững của Việt Nam.
- Cam kết mạnh mẽ về Net Zero:
Cam kết đạt zNet Zero vào năm 2050 tại COP26 thể hiện quyết tâm cao của Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Lộ trình xây dựng thị trường carbon:
Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định chi tiết về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho việc hình thành và phát triển thị trường carbon trong nước.
Theo đó, Việt Nam sẽ vận hành thử nghiệm sàn giao dịch tín chỉ carbon từ năm 2025 và vận hành chính thức từ năm 2028. Đây là bước đệm quan trọng để Việt Nam làm quen với cơ chế định giá carbon và chuẩn bị cho các công cụ mạnh mẽ hơn như thuế carbon trong tương lai.
- Nghiên cứu và tham vấn:
Các bộ ngành liên quan của Việt Nam, đặc biệt là Bộ Tài chính và Bộ Tài nguyên và Môi trường, đang tích cực nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và xây dựng các kịch bản, lộ trình áp dụng thuế carbon hoặc các công cụ định giá carbon khác phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam.
2. Các nước trên thế giới áp dụng thuế carbon như thế nào?
Liên minh Châu Âu (EU): Hệ thống giao dịch phát thải (EU ETS) & Cơ chế CBAMEU là khu vực tiên phong và có kinh nghiệm sâu rộng nhất về định giá carbon. Hệ thống giao dịch phát thải EU (EU ETS) là hệ thống giao dịch phát thải lớn nhất thế giới, áp dụng cho các ngành công nghiệp năng lượng, công nghiệp sản xuất và hàng không.
Canada: Thuế carbon trên toàn quốc & hoàn thuế
Canada áp dụng thuế carbon trên toàn quốc từ năm 2019, với tên gọi chính thức là "Fuel Charge" (Phí nhiên liệu).
Điểm đặc biệt của Canada là hoàn trả phần lớn doanh thu thuế carbon cho người dân thông qua "Canada Carbon Rebate", giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến người tiêu dùng và đảm bảo tính công bằng của chính sách.
Nhật Bản: Thuế carbon thấp & tập trung khuyến khích công nghệ xanh
Nhật Bản đã áp dụng thuế carbon từ năm 2012, nhưng mức thuế còn tương đối thấp so với các nước châu Âu và Canada.
Thay vì tập trung vào thuế carbon cao, Nhật Bản chú trọng hơn vào các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng và năng lượng tái tạo, thông qua các chương trình trợ cấp, ưu đãi thuế và hỗ trợ kỹ thuật.
3. Doanh nghiệp Việt Nam có chịu ảnh hưởng ngay không?
- Tác động từ CBAM của EU:CBAM của EU sẽ tạo ra rào cản thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang EU, đặc biệt là các ngành hàng có cường độ phát thải carbon cao như xi măng, sắt thép, phân bón, nhôm, điện.
Doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu các sản phẩm này cần chủ động giảm phát thải carbon để duy trì lợi thế cạnh tranh và tránh bị đánh thuế nhập khẩu vào EU.
- Yêu cầu từ đối tác thương mại:
Ngày càng nhiều đối tác thương mại quốc tế, đặc biệt là các nhà nhập khẩu từ EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc... yêu cầu các nhà cung cấp Việt Nam phải cung cấp thông tin về phát thải carbon trong chuỗi cung ứng, và có cam kết giảm phát thải.
- Áp lực từ nhà đầu tư:
Các nhà đầu tư quốc tế ngày càng quan tâm đến tiêu chuẩn ESG và rủi ro carbon khi quyết định đầu tư vào doanh nghiệp. Doanh nghiệp Việt Nam nếu không có chiến lược giảm phát thải carbon rõ ràng, có thể gặp khó khăn trong việc huy động vốn đầu tư quốc tế.
III. Doanh nghiệp sản xuất & xây dựng sẽ chịu tác động ra sao?
1. Tăng chi phí vận hành do giá điện & năng lượng hóa thạch tăng cao
- Giá điện tăng- Giá năng lượng hóa thạch tăng
2. Áp lực chuyển đổi sang công nghệ xanh để giảm phát thải CO2
- Năng lượng tái tạo:Đầu tư vào hệ thống điện mặt trời áp mái, điện gió, biomass... để tự sản xuất điện sạch, giảm phụ thuộc vào điện lưới và nhiên liệu hóa thạch.
- Nâng cao hiệu suất năng lượng:
Áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong sản xuất, vận hành, quản lý năng lượng thông minh.
- Sử dụng nhiên liệu sạch hơn:
Chuyển đổi từ than đá, dầu sang khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), dầu diesel sinh học, Hydro...
- Công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS):
Đối với các ngành công nghiệp khó giảm phát thải (xi măng, thép, hóa chất...), công nghệ CCS có thể là giải pháp để giảm phát thải từ nguồn.
3. Không đạt chuẩn xanh có thể mất lợi thế cạnh tranh & đối mặt với các rào cản thương mại
- Mất lợi thế cạnh tranh- Rào cản thương mại
- Khó khăn trong tiếp cận vốn
- Rủi ro về pháp lý và danh tiếng
IV. Giải pháp giúp doanh nghiệp giảm chi phí thuế Carbon & tối ưu vận hành
1. Sử dụng Heat Pump thay thế lò hơi & điện trở nhiệt
- Giảm phát thải CO2 lên đến 70% so với lò hơi dầu & điện trở nhiệt:
- Tiêu thụ điện ít hơn, giúp giảm chi phí vận hành:
Heat Pump hoạt động theo nguyên lý nhiệt động lực học, sử dụng một lượng nhỏ điện năng để vận chuyển nhiệt từ môi trường tự nhiên (không khí, nước, đất) vào hệ thống, thay vì tạo ra nhiệt trực tiếp từ điện năng như điện trở nhiệt.
2. Máy điều hòa 3 chiều giúp công trình đạt chuẩn công trình xanh
- Giảm tiêu thụ điện cho hệ thống HVAC, tăng hiệu suất năng lượng:
Máy điều hòa 3 chiều (điều hòa trung tâm VRV/VRF) là giải pháp điều hòa không khí thông minh và tiết kiệm năng lượng.
So với điều hòa cục bộ truyền thống, điều hòa 3 chiều có hiệu suất năng lượng cao hơn, khả năng điều khiển linh hoạt theo từng khu vực, và tích hợp nhiều công nghệ tiết kiệm điện. Sử dụng điều hòa 3 chiều giúp giảm đáng kể tiêu thụ điện cho hệ thống HVAC, góp phần giảm phát thải CO2 và chi phí thuế carbon.
- Giúp doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn LEED, LOTUS, EDGE:
3. Solar & hệ thống năng lượng tái tạo
- Sử dụng năng lượng mặt trời giúp doanh nghiệp tự sản xuất điện, giảm phụ thuộc vào lưới điện quốc gia:Hệ thống điện mặt trời áp mái và điện mặt trời mặt đất là giải pháp tự cung cấp điện năng sạch và tái tạo cho doanh nghiệp.
- Tích hợp với heat pump & điều hòa 3 chiều để tạo ra hệ thống tối ưu hóa năng lượng